شنبه ۲۲ اردیبهشت ۰۳ | ۱۴:۲۲ ۷۵ بازديد
آلزایمر چیست؟
بیماری آلزایمر یک بیماری ناشی از اختلال مغز است که میتواند باعث از دست رفتن حافظه کوتاه مدت و طولانی مدت، کاهش تمرکز و کاهش مهارتهای تفکر شود. این بیماری به مرور زمان پیشرفت میکند و میتواند توانایی انجام سادهترین کارها را نیز از افزایش بگیرد. افرادی که مبتلا به این بیماری هستند علائم خاصی را تجربه میکنند که توجه به آنها به تشخیص به موقع این بیماری کمک میکند. این بیماری در حال حاضر سن مشخصی ندارد و حتی ممکن است افراد در سنین 30 الی 60 سالگی به آلزایمر زودرس مبتلا شوند که بسیار نادر است. در این مقاله قصد داریم هر آن چیزی که نیاز است در مورد بیماری آلزایمر بدانید را به شما توضیح دهیم. بهترین راه برای مقابله، پیشگیری و درمان این بیماری، بالا بردن اطلاعات در آن است. پس این مقاله جامع در مورد آلزایمر را از دست ندهید. این مطلب جنبه آموزشی و اطلاع رسانی دارد، در صورت مشکل به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید.دلایل ابتلا به آلزایمر
تا به امروز به طور دقیق مشخص نشده است که دلیل ابتلا به بیماری آلزایمر چیست؛ اما به طور کلی، زمانی که پروتئینهای مغز مانند همیشه عمل نکنند و کار سلولهای مغزی که نورونها نامیده میشوند، مختل شود؛ احتمال بروز یکسری رویدادها افزایش پیدا میکند و ارتباط میان نورونها از دست میرود. این موضوع در نهایت منجر به مرگ سلولهای مغزی میشود و اختلالات زیادی را در مغز به وجود میآورد. با توجه به تحقیقات انجام شده مشخص شده است که دلیل ابتلا به بیماری آلزایمر میتواند ترکیبی از عوامل محیطی، ژنتیک و سبک زندگی باشد که همگی میتوانند در طول زمان بر عملکرد مغز تاثیر بگذارند. در کمتر از 1 درصد از موارد مبتلا به بیماری آلزایمر، این بیماری ناشی از تغییرات ژنتیکی است که در چنین شرایطی این بیماری در سنین پایینتر شروع میشود. رشد بیماری آلزایمر سالها قبل از نشان دادن اولین علائم آلزایمر شروع میشود. در ابتدا ناحیهای از مغز که حافظه را کنترل میکند، درگیر میشود و نورونهای آن ناحیه از بین میروند. سپس به مرور زمان مغز کوچک میشود و دیگر آن عملکرد اولیه را ندارد. بنابراین به طور خلاصه میتوان دلایل احتمالی ابتلا به آلزایمر را به صورت زیر بیان کرد:- تغییرات مرتبط با افزایش سن: یکسری تغییراتی مرتبط با افزایش سن به وجود میآیند که باعث کوچک شدن مغز، بروز التهاب و آسیب در رگهای خونی میشوند. این تغییرات میتوانند به نورونها آسیب وارد کنند و سایر سلولهای مغز را نیز تحت تاثیر قرار گیرند.
- تغییرات در ژنتیک: ممکن است تغییراتی که در ژنها وجود دارند به یکی از اعضای خانواده منتقل شوند. هر دو بیماری آلزایمر زودرس و دیررس میتوانند به علت ژنتیک رخ بدهند.
- سبک زندگی: آلزایمر بیماری است که به دلیل تغییر در سبک زندگی رخ میدهد. قرار گرفتن در معرض آلایندهها، بیماریهای قلبی و عروقی، فشار خون بالا، دیابت و چاقی و ابتلا به سکته مغزی و قلبی احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش میدهند.
علائم ابتلا به آلزایمر
از دست دادن حافظه
همه افراد ممکن است در برخی از مواقع دچار نقص حافظه شوند؛ اما افرادی که مبتلا به بیماری آلزایمر هستند، متوجه تشدید علائم از دست دادن حافظه خواهند شد. با گذشت زمان از دست دادن حافظه میتواند بر عملکرد افراد در محل کار یا خانه تاثیر زیادی داشته باشد. این دسته از افراد ممکن است با مشکلات زیر مواجه باشند.- تکرار کردن جملات و سوالات بارها و بارها
- فراموش کردن مکالمات، رویدادها و قرارها
- قرار دادن وسایل در جاهای اشتباه
- گم شدن در جاهای آشنا
- فراموش کردن نام اعضای خانواده و اشیاء روزمره
- مشکل در به یاد آوردن کلمات مناسب برای وسایل مختلف
- عدم امکان شرکت در مکالمات و بیان افکار به صورت موثر
مشکل در تفکر و استدلال
بیماری آلزایمر میتواند باعث ایجاد مشکل در تمرکز و قدرت تفکر به خصوص در مفاهیم انتزاعی مانند اعداد شود. این دسته از افراد قادر به انجام کارهای خاصی به طور همزمان نیستند. کارهای مربوط به امور مالی مانند بررسی موجودی دسته چکها، پرداخت به موقع حسابها و … برای آنها مشکل است.مشکل در قضاوت و تصمیم گیری
بیماران مبتلا به آلزایمر ممکن است قدرت تصمیم گیری محدودی داشته باشند و دیگر مانند گذشته نتوانند در موقعیتهای خاص روزمره قضاوت معقول داشته باشند. به طور مثال یک فرد ممکن است در محیطهای اجتماعی انتخابهای نامناسبی داشته باشد. یا اینکه برای یک آب و هوای خاص به صورت نامناسب لباس بپوشد. قدرت مواجهه با شرایط خاص در افراد مبتلا به بیماری آلزایمر سختتر میشود. به طور مثال آنها نمیدانند که باید چگونه در هنگام سوختن غذا روی اجاق گاز رفتار کنند یا اینکه تصمیمگیری در هنگام رانندگی برای آنها سخت میشود. آنها ممکن است برای انجام کارهای ساده مانند لباس پوشیدن، حمام کردن و یا رفتن به سرویس بهداشتی نیز دچار مشکل شوند.تغییرات در شخصیت و رفتار
تغییراتی که در مغز افراد مبتلا به بیماری آلزایمر رخ میدهد، میتواند روی خلق و خو و رفتار افراد تاثیر زیادی داشته باشد. به طوری که معمولا افراد مبتلا به آلزایمر تغییرات زیر را در شخصیت و رفتار خودشان احساس میکنند.- افسردگی
- از دست دادن علاقه به فعالیتهای مختلف
- نوسانات خلقی
- گوشه گیر شدن و عدم حضور در اجتماع
- تغییرات در عادات خواب
- خشم و پرخاشگری
- از دست دادن مهارتها
- هذیان گویی
آیا آلزایمر قابل پیشگیری است؟
برای جلوگیری از پیشرفت آلزایمر چه باید کرد؟
کاهش استرس
یکی از مهمترین اقداماتی که میتوانید برای پیشگیری از آلزایمر انجام دهید، کاهش استرس است. استرس خود عاملی برای مختل شدن عملکرد مغز است. اگر در طول روز استرس شدیدی را تجربه میکنید، ممکن است نیاز به مراجعه به یک روانشناس داشته باشید.داشتن خواب کافی و منظم
داشتن خواب منظم و کافی میتوان باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری فراموشی شود و به عملکرد بهتر مغز کمک کند. بنابراین حداقل هر شب به مدت 7 الی 9 ساعت بخوانید.دوری از دخانیات
اگر سیگار میکشید، بهتر است که برای جلوگیری از زوال عقل از سیگار یا دخانیات دیگر استفاده نکنید و علاوه بر آن به سلامت قلب و ریه خودتان توجه ویژهای داشته باشید.کنترل بیماریهای زمینهای
در صورت داشتن بیماریهای زمینهای همچون دیابت، فشار خون بالا، چربی خون بالا و مشکلات قلبی و عروقی، حتما برای درمان آنها اقدام کنید. در صورت درمان چنین بیماریهایی، احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر نیز کاهش پیدا میکند.داشتن رژیم غذایی سالم
غذاهای تازه، روغنهای مفید و غنی از ترکیبات مغذی از جمله روغن زیتون و کنجد، غذاهای دریایی و دارای چربیهای اشباع میتوانند به پیشگیری از بیماری آلزایمر کمک زیادی کنند. غذاهایی که حاوی ویتامین E و چربیهای امگا 3 هستند، میتوانند به درمان آلزایمر کمک کنند.داشتن زندگی اجتماعی فعال
فعالیت در اجتماع و معاشرت با دیگران، میتواند بهترین راهکار برای درمان بیماری آلزایمر باشد. با دوستان و عزیزان خودتان در ارتباط باشید و یک زندگی اجتماعی فعال و بدون سکون داشته باشید.ورزش کردن روزانه
مهمترین اقدام برای پیشگیری از آلزایمر ورزش کردن است. هر روز ورزش منظم داشته باشید. سعی کنید که ورزشهایی که به آنها علاقهمند هستید را به صورت روزانه انجام دهید تا هم روحیه بهتری داشته باشید، هم عملکرد قلب و مغز خودتان را بهبود ببخشید.انجام ورزشهای مغزی
برای جلوگیری از ابتلا به زوال عقل، باید از مغز خودتان کار بکشید. بازیهای فکری انجام دهید و به طور مدام در حال یادگیری چیزهای جدید باشید. تمرین حفظ کردن انجام دهید. کارهای مختلفی همچون رقصیدن، شطرنج و تخته نرد را به صورت روزانه انجام بدهید. نواختن موسیقی نیز میتواند به شما برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری کمک کند.در حین آلزایمر چه اتفاقی برای مغز میافتد؟
چه انتظاری باید از فرد مبتلا به آلزایمر داشت؟
آلزایمر چگونه زندگی روزمره ما را تغییر میدهد؟
آیا ورزش کمکی به درمان آلزایمر میکند؟
تحقیقات انجام شده نشان میدهند که ورزش منظم میتواند خطر ابتلا به بیماری زوال عقل را حدود 28 درصد کاهش دهد. با این حال اینکه ورزش چه تاثیری روی درمان بیماری آلزایمر دارد به طور دقیق مشخص نیست؛ اما همانطور که اشاره کردیم برای جلوگیری از تشدید علائم آلزایمر، احساس مفید بودن در اجتماع بسیار مهم است که این احساس میتواند با ورزش کردن بدست بیاید. بیشتر بخوانید:سیاتیک چیست؟ علائم و روش های درمان آن افرادی که به صورت روزانه ورزش جسمی دارند، به سلامت بدنی خودشان کمک زیادی میکنند. تمرکز را در ذهن و مغز افزایش میدهند و علائم افسردگی ناشی از آلزایمر و فراموشی را نیز کاهش میدهند. بنابراین افرادی که مبتلا به این بیماری هستند، بهتر است که در کنار مصرف غذاهای مفید و پر از ویتامین و آنتی اکسیدانهای مختلف، از ورزش کمک بگیرند و به صورت روزانه ورزشی که دوست دارند را انجام دهند.آلزایمر چگونه درمان میشود؟
درمان آلزایمر با داروها
داروها میتوانند علائم ناشی از کاهش عملکرد حافظه و تغییرات شناختی را بهبود ببخشد. در حال حاضر دو نوع دارو برای درمان آلزایمر مورد استفاده قرار میگیرند که هر کدام عملکرد متفاوتی دارند.مهار کنندههای کولین استراز
این داروها میتوانند سطح ارتباط سلولهای مغزی را با یکدیگر تقویت کنند. در واقع این سلولها مانند یک پیام رسان شیمیایی عمل میکنند و میتوانند در اثر بیماری آلزایمر در مغز تحلیل بروند. معمولا افرادی که این داروها را مصرف میکنند، علائم بهبودی جزئی را در خود مشاهده میکنند. این داروها میتوانند علائم رفتاری مختلف مانند بی قراری، افسردگی و … را نیز کاهش دهند.ممانتین
دسته دیگری از داروهای موجود برای درمان آلزایمر، ممانتینها هستند. این دارو میتواند پیشرفت علائم بیماری آلزایمر را از متوسط تا شدید کندتر کند. گاهی اوقات این دارو در ترکیب با مهار کنندههای کولین استراز مصرف میشوند تا اثربخشی خوبی برای درمان افراد مبتلا به بیماری آلزایمر داشته باشد.کنترل بیماری آلزایمر در یک محیط امن و حمایتی
بهترین روش درمانی بیماری آلزایمر این است که محیطی امن و حمایتی برای فرد مبتلا به آلزایمر به وجود آورده شود. مراقبین بیمار باید بتوانند روتین زندگی فرد بیمار را حفظ کنند و به او برای داشتن یک سبک زندگی سالم به همراه رژیم غذایی مناسب کمک کنند. این اقدامات میتوانند به مدیریت علائم بیماران مبتلا به آلزایمر کمک زیادی کنند که از جمله این اقدامات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:- یک چک لیست روزانه برای پیگیری دوزهای مصرف داروها تعیین کنید تا بیماران بتوانند راحتتر داروهای مورد نیاز روزانه خود را مصرف کنند.
- سعی کنید که بار انجام امور مالی و مدیریت آنها را روی دوش افراد مبتلا به آلزایمر نگذارید.
- روی تلفن همراه فرد مبتلا به آلزایمر یک برنامه برای ردیابی موقعیت مکانی داشته باشید.
- از یک تقویم یا تخته سفید برای پیگیری برنامههای روزانه فرد استفاده کنید و عادات فرد را نیز مورد بررسی قرار دهید.
- محیط خانه را امن کنید. وسایلی که باعث ایجاد شلوغی شدهاند را حذف کنید. فرشهای ایمن روی زمان قرار دهید و نردههای محکمی را برای پلهها و حمامها نصب کنید.
- تعداد آینههای داخل منزل را کاهش دهید؛ چون افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است تصاویر موجود در آینه را گیج کننده و ترسناک ببینند.
- مطمئن شوید که فرد مبتلا به آلزایمر کارت شناسایی همراه دارد تا در صورت گم شدن او، بتوانید او را پیدا کنید.
- عکسهای قدیمی و اشیاء معنیدار را در اطراف منزل نگهدارید و اجازه دهید تا فرد مبتلا به آلزایمر با نگاه کردن به آنها یاد گذشته بیفتد.
نقش فرد مراقبت کننده از بیمار مبتلا به آلزایمر
فرد مراقبت کننده از بیمار مبتلا به آلزایمر تاثیر زیادی روی رفتارها، نظرات و همچنین کیفیت زندگی بیمار دارد. افرادی که بتوانند به خوبی با بیماران برخورد کنند، میتوانند روحیه آنها را بهبود ببخشند و از طرفی کیفیت زندگی خود و عزیزان خودشان را افزایش میدهند. با توجه به اهمیت نقش مراقبت کننده از بیمار مبتلا به بیماری فراموشی، لازم است که مراقبتکنندگان از راهکارهای مناسب برای ارائه خدمات بهتر به بیماران کمک بگیرند تا بتوانند مسئولیت خود را به بهترین شکل اجرا کنند. در ادامه به نقش افراد مراقبت کننده از بیماران مبتلا به آلزایمر اشاره میکنیم و راهکارهای مفید برای ارائه مراقبتهای بهتر به این بیماران را توضیح میدهیم.1. یادگیری در مورد بیماری آلزایمر
یکی از مهمترین اقداماتی که باید برای ارائه خدمات بهتر به بیماران آلزایمر انجام دهید، این است که در مورد این بیماری بیشتر بدانید. این بیماری یک بیماری پیشرونده است که علائم آن به مرور زمان بدتر میشوند و ممکن است احساس کنید که دائما با چالشهای جدیدی مواجه هستید. درک در مورد این بیماری و اینکه باید چه انتظاراتی از فرد بیمار داشته باشید، به شما برای مراقبت از بهتر بیمار کمک میکنند. بنابراین حتما مطالعه بیشتری در مورد این بیماری، مراحل تشدید آن و راههای جلوگیری از تشدید آن بخوانید تا بتوانید راحتتر به این بیماران کمک کنید.2. ایجاد روتین مناسب برای بیمار
یکی از راههای مراقبت از بیمار مبتلا به آلزایمر برای کاهش علائم این بیماری، ایجاد یک روتین مناسب است. سعی کنید که یک روتین روزانه ثابت برای تقویت حس آشنایی فرد مبتلا به این بیماری استفاده کنید. بیماران مبتلا به فراموشی نمیتوانند مانند افراد عادی با شرایط جدید خود را تطبیق دهند. به همین خاطر اعمال تغییرات تدریجی میتواند بسیار به آنها کمک کند تا زندگی آرامتر و باکیفیتتری داشته باشند.3. برنامهریزی برای انجام فعالیتها
برای اینکه بتوانید راحتتر از عزیز خودتان که مبتلا به بیماری آلزایمر است مراقبت کنید، باید برای انجام فعالیتها برنامهریزی مناسبی داشته باشید. به طور مثال برای گوش دادن موسیقی، ورزش کردن، پیاده روی رفتن و یا تمرین روزانه یک برنامه روزانه داشته باشید. در این صورت هم به خودتان هم به فرد مبتلا به این بیماری کمک خواهید کرد.4. داشتن ارتباط مداوم
یکی از بدترین عوارض بیماری آلزایمر برای افراد مبتلا، کاهش توانایی این افراد به برقراری ارتباط است. اگرچه این مشکل میتواند در همه افراد مبتلا به بیماری آلزایمر رخ بدهد، اما این موضوع نباید باعث شود تا افراد و اعضای خانواده ارتباط خودشان را با بیمار کاهش دهند. افراد بیمار ممکن است در به خاطر سپردن برخی از کلمات خاص مشکل داشته باشند یا اینکه در وسط صحبت کردن تمرکز خود را از دست بدهند. سعی کنید که با بیماران ارتباط چشمی برقرار کنید. در صورت نیاز دست آنها را بگیرید. با صدایی آرام با او صحبت کنید و در صورت نیاز از او سوالاتی بپرسید که جواب بله یا خیر دارند. با تداوم گفتگو و صحبت کردن با بیمار میتوانید از کاهش توانایی فرد برای صحبت کردن جلوگیری کنید.5. تنظیم یک رژیم غذایی مناسب
برای اینکه بتوانید به بیماران مبتلا به زوال عقل کمک کنید و علائم این بیماری را در آنها کاهش دهید، باید یک رژیم غذایی مناسب برای این دسته از بیماران در نظر بگیرید. یک رژیم غذایی مغذی، متعادل و هیدراته میتواند برای بیماران مبتلا به زوال عقل بسیار مفید باشد. یکی از موضوعاتی که باید به آن توجه داشته باشید این است که بیماران مبتلا به آلزایمر ممکن است قادر به انجام آشپزی نباشند یا اینکه یادشان برود کدام غذا را چگونه طبخ میکردند. از طرفی آنها ممکن است به خاطر نیاورند که آخرین بار چه زمانی غذا میل کردهاند. با شدت گرفتن بیماری ممکن است بیماران در جویدن و بلع نیز مشکل پیدا کنند و حتی توانایی بوییدن و چشیدن غذاها را نداشته باشند. بنابراین مراقب این بیماران باید حتما رژیم غذایی حاوی سبزیجات، میوهها، پروتئین، آنتی اکسیدانها را برای آنها برنامه ریزی کنند.6. تقویت عزت نفس
افرادی که به بیماری آلزایمر مبتلا میشوند، احتمالا با کاهش عزت نفس و اعتماد به نفس خود مواجه میشوند. یکی از اقداماتی که میتوانید برای مراقبت بهتری از این دسته از بیماران انجام دهید، تقویت عزت نفس آنها است. سعی کنید که با راهکارهای زیر اعتماد به نفس بیماران را افزایش دهید.- بر انجام کارهایی که فرد قادر به انجام آنها است، تمرکز کنید.
- برای چیزی که توسط بیماران به شما ارائه میشوند، ارزش قائل باشید و با یک لبخند از آنها حمایت کنید.
- از عکسها برای یادآوری موفقیتهای فرد استفاده کنید تا او متوجه شود که روزی در جامعه مفید بوده است.
- از صحبت کردن با بیمار مبتلا به زوال عقل اجتناب نکنید و سعی کنید که او را در مکالمات شرکت دهید.
- سعی کنید که خواستههای بیماران را درک کنید و در صورت امکان به خواستههای آنها عمل کنید.
7. تشویق کردن بیماران به انجام اقداماتی بهداشتی
افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است در برابر شستشو، تعویض لباس و سایر اقدامات بهداشتی از خود مقاومت نشان دهند. از طرفی آنها تمایل دارند که کارهای شخصی بهداشتی خود را مطابق با روتین گذشته انجام دهند. مراقبت کنندگان بیماران مبتلا به فراموشی میتوانند بیماران را به انجام کارهای زیر تشویق کنند تا هم اعتماد به نفسشان را افزایش دهند، هم توانایی آنها را برای انجام کارهای روزمره چندین برابر کنند.- کارهای شخصی مانند مسواک زدن را به همراه بیماران انجام دهید.
- در صورت نیاز به بیمار کمک کنید تا اصلاح صورت را انجام دهد.
- لباسهایی که قرار است فرد بیمار در طول روز بپوشد را به ترتیب بچینید.
- زمان بیشتری را به بیماران جهت انجام اقدامات بهداشتی اختصاص دهید.